مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامیفصلنامه تخصصی پژوهش های زبانی ـ ادبی قفقاز و کاسپین2676-74062220210823On the Qur'anic Word Furātدربارهٔ لغت قرآنی «فرات»727251954FAعلی رواقیفرهنگستان زبان و ادب فارسیJournal Article20220426In this article, the author discusses the origin of the Qur'anic word <em>Furāt</em><strong> </strong>(Euphrates) and its transformation in some texts. In the author's opinion, the word <em>fālād</em>/<em>fālāδ</em> is another form of the word <em>Furāt</em>, derived from the infinitive form <em>fārīdan</em>. Although this word is very rarely used in Persian texts, it is still alive in the Persian language of Tajikistan and Afghanistan. نگارنده در این مقاله به وجه اشتقاق لغت قرآنی <strong>فرات</strong> و چگونگی دگرگونی آن در برخی از متون میپردازد. بهگمان نگارنده، واژهٔ <strong>فالاد</strong>/<strong>فالاذ</strong> صورت دیگری از واژهٔ <strong>فرات</strong> است که از مصدر <strong>فاریدن</strong> ساخت گرفتهاست. این مصدر اگرچه در متنهای فارسی بسیار کمکاربرد است امّا در گونههای زبان فارسی تاجیکستان و افغانستان هنوز زنده است و کارایی دارد. https://caucas.cgie.org.ir/article_251954_af0d71518e548ab3b77fb7f463450d70.pdfمرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامیفصلنامه تخصصی پژوهش های زبانی ـ ادبی قفقاز و کاسپین2676-74062220210823A Few Points on the Two Place-names Abhar and Ardabēlنکاتی چند دربارهٔ دو جاینام «ابـهر» و «اردبیل»2934251956FAگارنیک آساطوریاندانشگاه روسی-ارمنی (اسلاونی)0000-0002-6171-7481Journal Article20220426The article presents a critical analysis of the etymologies suggested hitherto for explaining the origin of the Iranian place-names <em>Abhar</em> and <em>Ardabēl</em>.این مقاله به تحلیل انتقادی ریشهشناسی دو جاینام <strong>ابـهر</strong> و <strong>اردبیل</strong> اختصاص دارد. نگارنده بر این باور است که در مورد شهر ابـهر – مانند بسیاری از موارد دیگر از این قبیل – نام رودخانه به شهر اطلاق شدهاست و نه برعکس. در مورد جاینام اردبیل نیز پس از بررسی آرای بیلی و صادقی، پیشنهاد تازهای مطرح گردیدهاست.https://caucas.cgie.org.ir/article_251956_c7caafd48a272c5153042b3d2615f98d.pdfمرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامیفصلنامه تخصصی پژوهش های زبانی ـ ادبی قفقاز و کاسپین2676-74062220210823Gīlakī Dialect of Langarūdگویش گیلکی لنگرودی3560251958FAجهاندوست سبزعلیپورگروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم ا نسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، رشت ایران0000-0000-0003-3528-3904Journal Article20220427Iranian languages and dialects are facing many challenges these days and therefore, they have lost some of their ancient characteristics. Gīlakī is one of the North-Western Iranian languages that has a variety of dialects. Langarūdī is one of the Gīlakī dialects that is spoken in the city of Langarūd and its outlaying regions. This dialect is one of the Eastern dialects of Gīlakī and is different from Western and Central Gīlakī. This article aims to investigate the general aspects of Langarūdī dialect. General phonetic issues (number of vowels, consonants, and syllables), morphology (internal structure of nouns and verbs and the structural features of verbal forms, including constructions such as past perfect (impossible) tense, and the simple past tense), and general syntactic and lexical aspects of this Langarūdī are discussed in this article. The influence of Persian on Langarūdī along with the influence of the Arabic language on its vocabulary are evident in lexicon and semantics of this dialect.زبانها و گویشهای ایرانی در عصر حاضر با چالشهای بسیاری مواجه هستند و این امر موجب شده برخی از ویژگیهای کهن خود را از دست بدهند. گیلگی از زبانهای ایرانی شاخۀ شمالغربی است که گویشهای متنوّعی دارد. لنگرودی یکی از گویشهای گیلکی است که در شهر لنگرود و توابع آن کاربرد دارد. این گویش که از گویشهای شرقی گیلکی است، با گیلکی غربی و مرکزی تفاوتهای بسیاری دارد. هدف این پژوهش بررسی جنبههای کلّی گویش لنگرودی است. مسائل کلّی آوایی (تعداد واکهها، همخوانها و هجا)، ساختواژه (طرز ساخت اسم و فعل و ویژگیهای هر کدام از ساختهای فعلی این گویش، برخی از ساختهای خاصّ همچون ماضی غیرمحقّق و ماضی محقّقالوقوع)، مسایل کلّی نحوی و واژگانی از بخشهای این مقاله است. تأثیر زبان فارسی بر این گویش و نیز تأثیرپذیری از زبان عربی در بخش واژگان، از مسائلی هستند که در بخش واژگان و معناشناسی این گویش بهآسانی قابل مشاهدهاند.https://caucas.cgie.org.ir/article_251958_9c59c5c2990ae177645d16e3c4654866.pdfمرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامیفصلنامه تخصصی پژوهش های زبانی ـ ادبی قفقاز و کاسپین2676-74062220210823The Extinct Language of Gorgān: Grammar, Typology, Lineageزبان متروک گرگان: دستور، رده، تبار6196251959FAحبیب برجیانراتگرز، دانشگاه ایالتی نیوجرسیJournal Article20220427Known exclusively from historical documents of the 14th-15th centuries, Gorgāni is largely overlooked in Iranian dialectology. This paper is organized in three parts: (I) grammar, (II) typology, (III) diachrony. The right-branching noun phrase places Gorgāni within the Caspian-Alborz Sprachbund. Such continuum does not hold in other typological features when Gorgāni is compared areally with Caspian and Komisenian. Morphological idiosyncrasies include: possessor with oblique marker <em>-n</em>; imperfective with <em>hī-</em>; future with <em>kām-</em>; irrealis with <em>-nd-</em>; 3sg pronoun . These characteristics substantiate that Gorgāni belongs to none of the recognized West Iranic language groups. Gorgāni shows exclusive isoglosses with its historical neighbor Balochi. Genealogically, Gorgāni displays a strong Northwest Iranian pedigree, as expected of a language that could once be in contact with Parthian.گرگانی یا استرآبادی زبانی است فرومرده که آن را بهواسطهٔ آثار حروفیِ قرن هشتم و نهم هجری میشناسیم. از آغاز انتشار متون حروفی بیش از قرنی میگذرد، اما گرگانی هنوز ناشناس مانده و در فقهاللغهٔ ایرانی جایی نیافتهاست. این مقاله نخست به تدوین دستور زبان گرگانی میپردازد (بخش I) و نتایج آن را به مصرف ردهشناسی در تقابل با زبانهای پیرامون میرساند (بخش II). بخش III در چارچوب درْزمانی واجهای گرگانی را با زبانهای خویشاوند مقایسه میکند. از این بررسیها آشکار میشود که گرگانی زبانی مستقل از دیگر زبانهای ایرانی غربی است و برخلاف طبری تبارِ استوارِ شمالغربی دارد و ازاینرو به همسایهٔ جنوبی خود –کومشی– نزدیک است.https://caucas.cgie.org.ir/article_251959_4f32e18d1568171363dce1421126ccfa.pdfمرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامیفصلنامه تخصصی پژوهش های زبانی ـ ادبی قفقاز و کاسپین2676-74062220210823On the Name of the First Armenian King: Paroyr Skayordiوجه اشتقاق نام نخستین پادشاه ارمنی: پارویر اِسکایُوردی9799251960FAمارتین شوارتزدانشگاه کالیفرنیاJournal Article20220427This article refutes the pervasive hypothesis that the collocation <em>Paroyr Skayordi</em> represents the name of a Scyth (Assyrian <em>Partatua</em>, Greek Προτοθύης) who is supposedly ‘son (<em>ordi</em>) of a Saka (<em>skay</em>)’, whereby <em>skay</em> ‘giant’ is taken from <em>Saka-</em> ‘Scyth’.منشأ نام نخستین پادشاه ارمنی، <strong>پارویر اسکاریوردی</strong> یعنی «پارویر فرزند اسکای» سالهاست که در مطالعات ارمنی با قوم سکا پیونده خورده و بهعنوانِ یک حقیقت انکارناپذیر تلقّی شدهاست. نگارنده در مقالهٔ حاضر بهدنبالِ ردّ این فرضیه است و نشان خواهد داد که این نام هیچ ارتباطی با سکاها ندارد و ریشهٔ آن را باید در زبان پارتی سراغ کرد.https://caucas.cgie.org.ir/article_251960_0c6cf8ff794ff661f4f569f20d9aa2e4.pdfمرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامیفصلنامه تخصصی پژوهش های زبانی ـ ادبی قفقاز و کاسپین2676-74062220210823On the Mysterious Term BurxanО загадочном термине бурхан251961FAШушаник АйвазянРоссийско-Армянский (Славянский) УниверситетJournal Article20220427The article is devoted to the analysis of the semantical coverage of <em>burxan</em>, a mysterious term denoting different cultic and cultural phenomena among Turkic-speaking communities of the South-East Caspian region, as well as Siberia and Altay.Статья посвящена анализу семантического поля <em>бурхан</em>, загадочного термина, обозначающего различные культовые и культурные явления среди тюркоязычных сообществ юго-восточного Каспия, а также Сибири и Алтая.https://caucas.cgie.org.ir/article_251961_21d1f3c57c0c0ca8c80c1fb2960306e2.pdf